Cách Chọn Ngoại Hình Gà Đá Trống
Đầu gà to nhỏ không cần thiết mấy, miễn sao đầu và cần cổ to tương xứng thì tốt nhất. Gà đầu to và cần cổ to thì mạnh mẽ, nếu kèm với cặp mắt lanh, sắc sảo mới thật tốt.
Nên chọn gà mồng trích mà nuôi. Loại mồng này nhỏ, tương đối mọc sát đầu nên địch thủ khó lòng cắn dính mồng để tung chân đá đòn "sẽ" được. Mồng nhỏ, gọn thì dễ tránh đòn. Các loại mồng ba lá hoặc mồng dâu đều xấu.
So với vùng mặt và cổ, mồng gà là nơi dễ xuất huyết ra nhiều nhất, làm gà mau suy yếu. Đó là chưa nói đến việc máu ở mồng chảy xuống sẽ làm mờ mắt, gà không thấy đường mà đá nên thua hoảng.
Mắt gà cần phải to và sâu, con ngươi nhỏ nhưng lanh lợi. Gà mắt thau tốt nhất. Kế đó là mắt bạc. Các loại mắt đỏ, mắt đen đều xấu. Mí mắt cũng mỏng mới tốt.
Mỏ gà phải ngắn, to và mảnh. Có như vậy mới dễ mổ, dễ cắn. Mà khi mổ thì mổ đau, khi cắn thì cắn dính chặt. Ai cũng biết khi mỏ mổ và cắn chặt vào địch thủ thì gà đã có một điểm tựa vững chắc để đôi chân mạnh mẽ tung đòn. Có khi chỉ cần cắn chặt một lần mà tung được đến hai ba đòn rất hiểm mới chịu nhả! Như vậy, cái mỏ gà rất lợi hại, ta không nên xem thường.
Nếu gà có đầu to thì cần cổ gà phải to mới tương xứng. Gà cổ to thì mạnh mẽ. Cổ cần phải to và dài, xương cần liên lạc với nhau, và không được lệch vẹo. Gà nào cần cổ nghiêng, đầu nghiêng thì ta nên loại bỏ, đừng tiếc.
Móng gà, ta cũng không nên coi thường. Móng phải cứng, chắc, đầy đủ, vì tám cái móng này góp phần lợi hại trong việc sát thương gà địch. Móng " " (của ngón thới) được coi như một cái "cựa phụ" vì nó cũng đâm. Ngón chúa thì để móc ngay yết hầu của đối phương. Nên lựa gà nào có móng ngay thẳng, đừng vẹo vọ, vừa xấu, vừa phản tác dụng.
Muốn vậy, trong chuồng gà nên bắt ngang một cây cầu tròn to bằng cán dao cho gà đứng. Nền chuồng gà nên nện cho cứng, bằng phẳng. Ngày xưa, các tay chơi gà giàu có thường cho gà đứng trên bộ ván ngựa để tạo thế đứng vững vàng cho gà, móng không hư hỏng. Móng phải suông sẻ và cong.
Lưng gà dài vừa phải, nếu ngắn sẽ mất vẻ đồng thanh, đồng thủ so với bộ phận khác.
Lườn gà phải chăng, không được cong. Gà mà vẹo lườn, thì thân bị lệch, tạo thế đứng không được cân đối.
Bộ đuôi gà rất cần thiết, không những làm đẹp cho gà mà còn có nhiều lợi ích khi đá. Nhờ vào đuôi mà khi đá, con gà bớt té; nó tạo nên sự cân bằng cho gà. Gà thiếu đuôi tức là đuôi ngắn, hoặc lông đuôi sợi ngắn, sợi dài xơ xơ xác xác thì gà dễ té dù bị đá nhẹ. Nhưng nếu đuôi quá nhiều cũng là bất tiện vì gà sẽ đạp lên lông đuôi của mình, vướng bậu đôi chân rồi té.
Chọn ghim gà cần chú ý đến hai điểm:
a) Ghim càng khít càng tốt.
b) Ghim dài bằng nhau, không được cái ngắn cái dài.
Ghim gà là hai cái xương nhỏ nhô ra ở hai bên lỗ hậu môn. Hai ghim phải dài bằng nhau mới tốt. Nếu một ghim ngắn, một ghim dài thì trước sau gà đó cũng bị đui mắt. Kẽ hỡ giữa hai ghim càng hẹp càng tốt.. đút vừa lọt ngón tay út là vừa. Hẹp hơn nữa càng hay.
Kinh nghiệm cho thấy hễ hai ghim càng khít thì hai chân gà sẽ đã chụm nhau, tạo ra những đòn đã mé rất nguy hiểm.
Con gà đá hay là con gà chỉ tung đòn hiểm vào phần đầu, mặt và cần cổ địch thủ. Nếu chỉ đá vào vai, vào cánh địch thủ thì chẳng thấm tháp gì. Trong trường hợp hai ghim quá rộng thì gà tung đòn trật ra ngoài, đôi khi tai nghe rẹt rẹt dễ sợ, nhưng chỉ toàn đòn gió không hại gì đối phương.
Với gà đòn thì bộ lông bị tỉa xén gần hết, chỉ chừa lại phần lưng, phần ngực và một ít ở đùi. Còn những phần khác bị hớt trụi lủi để vô nghệ cho gà săn thịt. Nhưng với gà cựa thì lông phải nhiều, càng nhiều càng tốt. Lông gà phải cứng nhưng không được giòn, như vậy mới tốt.
Về lông gà thì người ta chọn theo ý thích. Có người cả đời chỉ thích nuôi gà Ô. Có người lại thích nuôi gà Xám... Tuy nhiên đó là nuôi để ngắm cho mãn nhân, còn ra trường thì sắc lông cũng góp phần vào việc thắng bại, chứ không phải chuyện chơi
Xem lại bài: sẽ biết.
Với trống đòn thì người ta đá đòn chứ không dùng đến cựa. Với gà đòn thì người ta tìm đủ mọi cách làm cho nó nín cựa. Nhưng với gà cựa tất nhiên phải đá cựa, nên người ta chọn những gà có cặp cựa hết sức tốt mới dùng. Đá gà cựa mà cựa không ra gì chẳng khác tay không đánh vào người cầm dao!
Cặp cựa gà rất nguy hiểm, có đâm là có máu nên chỉ cần trúng chỗ hiểm một đòn là đủ chết con gà. Chính vì lẽ đó nên ít người chịu nuôi gà cựa.
Công phu nuôi một con gà hơn một năm trời mà chỉ ra đã một vài "nhang" đã thành gà chết thì quá uổng. Nhiều lúc chủ mới "thả" đã vội bổng xác lên vì chưa chi đã bị gà người đâm chết!
Cựa gà tốt là những cựa sau đây:
(còn gọi là đen lem): Vì trông nó lem luốc, đen không ra đen, trắng không ra trắng.
Đấu cựa hơi chéo lên, lợi hại vô cùng.
Còn gọi là cựa Nhím. Cựa này tốt hơn cựa Tam Lan.
Cựa này nằm hơi ngang, nhưng mũi lại cất chéo lên, rất lợi hại.
Đó là những loại cựa tốt, chỉ gà linh, gà dữ mới có. Còn gà tầm thường có những loại cựa sau đây:
Cong vồng lên, không đâm chém gì được.
Đầu cựa chúc xuống đất nên đâm không được.
Còn gọi là cựa Nẩy, gần giống như cựa Sừng Trâu, vô tích sự.
khi chọn ngoại hình con gà, ta phải chọn tỉ mỉ từng phần một. Càng khó tính với mình chừng nào càng tốt bấy nhiêu. Như vậy ta mới mong có gà dữ mà nuôi. Hễ thấy dở là loại bỏ, không thương tiếc. Nuôi thêm chỉ tốn lúa, không lợi ích gì.
Điều đó cũng cho ta thấy, muốn chọn được con gà trống dữ mà nuôi là chuyện trần thân, vì vậy đừng hỏi tại sao người ta có gà dữ, mình nài nỉ hoài mà họ không bán? Nếu có bán thì phải bán với giá nào?